تفاوت تسمه تایم و تسمه دینام خودرو بسیار است هر دو قطعه مهمی در موتور خودرو هستند که وظایف متفاوتی را بر عهده دارند. اگرچه هر دو تسمه هستند و از نظر ظاهری ممکن است شبیه به هم به نظر برسند، اما تفاوت‌های اساسی بین آن‌ها وجود دارد.
تسمه تایم (Timing Belt) چیست؟
تسمه تایم وظیفه هماهنگی حرکت میل لنگ و میل سوپاپ را بر عهده دارد. به عبارت دیگر، تسمه تایم باعث می‌شود که سوپاپ‌ها در زمان دقیق باز و بسته شوند تا مخلوط سوخت و هوا به موقع وارد سیلندر شود و عمل احتراق به درستی انجام شود.
تسمه تایم یکی از حساس‌ترین قطعات موتور است. اگر این تسمه پاره شود یا بپرد، موتور به شدت آسیب می‌بیند و ممکن است نیاز به تعمیر اساسی داشته باشد.
جنس تسمه تایم معمولاً از لاستیک تقویت شده با الیاف ساخته می‌شود.یک طرف تسمه تایم دارای دندانه‌هایی است که با دندانه‌های پولی‌ها درگیر می‌شوند و باعث انتقال دقیق حرکت می‌شوند.
تسمه دینام (Alternator Belt) چیست؟
تسمه دینام انرژی مکانیکی تولید شده توسط موتور را به انرژی الکتریکی تبدیل می‌کند و باتری خودرو را شارژ می‌کند. همچنین، تسمه دینام انرژی مورد نیاز سایر قطعات برقی خودرو مانند چراغ‌ها، رادیو و … را تامین می‌کند.اگر تسمه دینام پاره شود، باتری خودرو شارژ نمی‌شود و پس از مدتی خودرو خاموش می‌شود.
تسمه دینام معمولاً از لاستیک ساخته می‌شود و ممکن است صاف یا دارای شیارهایی باشد.همچنین تسمه دینام معمولاً دندانه ندارد و به صورت صاف یا دارای شیارهایی است که با شیارهای پولی‌ها درگیر می‌شود.
چه زمانی باید تسمه تایم و دینام را تعویض کنیم؟
یکی دیگر ار تفاوت های تسمه تایم و تسمه دینام خودرو در زمان تعویض آن هاست. زمان تعویض تسمه تایم و دینام در دفترچه راهنمای خودرو مشخص شده است. معمولاً این زمان با توجه به نوع خودرو، مدل موتور و شرایط کارکرد آن متفاوت است. به طور کلی، تسمه تایم هر 60 تا 100 هزار کیلومتر و تسمه دینام هر 80 تا 120 هزار کیلومتر نیاز به تعویض دارد. اما بهتر است برای اطمینان از زمان دقیق تعویض، به توصیه‌های کارخانه سازنده خودرو مراجعه کنید.
علائم خرابی تسمه تایم
از آنجا که تسمه تایم وظیفه هماهنگ کردن حرکت میل‌لنگ و میل‌سوپاپ را بر عهده دارد؛ خرابی آن می‌تواند منجر به آسیب جدی به موتور شود.
صدای غیرعادی از موتور:
یکی از اولین نشانه‌های خرابی تسمه تایم، شنیدن صدای ضربه یا تق‌تق از داخل موتور است. این صدا معمولاً هنگام روشن کردن یا کارکردن موتور با دور بالا شنیده می‌شود.
کاهش قدرت موتور:
با خرابی تسمه تایم، هماهنگی بین حرکت پیستون‌ها و سوپاپ‌ها به هم می‌خورد و در نتیجه قدرت موتور کاهش می‌یابد.
روشن نشدن موتور یا روشن شدن با مشکل:
در برخی موارد، خرابی کامل تسمه تایم باعث می‌شود که موتور اصلاً روشن نشود یا روشن شدن آن با مشکل همراه باشد.
دود کردن موتور:
در صورت خرابی شدید تسمه تایم، ممکن است موتور دود کند.
روشن شدن چراغ چک:
در بسیاری از خودروهای جدید، خرابی تسمه تایم باعث روشن شدن چراغ چک می‌شود.
علائم خرابی تسمه دینام
تسمه دینام وظیفه انتقال نیرو از میل‌لنگ به قطعات جانبی مانند دینام، پمپ هیدرولیک فرمان و کمپرسور کولر را بر عهده دارد. خرابی آن می‌تواند بر عملکرد این قطعات تأثیر بگذارد.
صدای جیغ یا سوت زدن از زیر کاپوت:
یکی از بارزترین علائم خرابی تسمه دینام، شنیدن صدای جیغ یا سوت زدن از زیر کاپوت است. این صدا معمولاً هنگام افزایش دور موتور بیشتر می‌شود.
ضعیف شدن نور چراغ‌ها:
با خرابی تسمه دینام، دینام نمی‌تواند برق کافی تولید کند و در نتیجه نور چراغ‌ها ضعیف می‌شود.
مشکل در عملکرد کولر:
خرابی تسمه دینام باعث می‌شود کمپرسور کولر نتواند به درستی کار کند و در نتیجه سیستم تهویه مطبوع خودرو با مشکل مواجه شود.
مشکل در فرمان‌پذیری:
اگر تسمه دینام پمپ هیدرولیک فرمان را به حرکت در نیاورد، فرمان‌پذیری خودرو سنگین می‌شود.
علل خرابی تسمه تایم و دینام:
برخی از علل خرابی تسمه تایم و تسمه دینام عبارتند از:
سایش طبیعی:
با گذشت زمان، تسمه‌ها در اثر سایش طبیعی دچار خرابی می‌شوند.
گرمای بیش از حد موتور:
دمای بالای موتور می‌تواند باعث خشک شدن و ترک خوردن تسمه‌ها شود.
تنش زیاد:
تنش زیاد روی تسمه‌ها، مثلاً به دلیل سفت بودن بیش از حد آن‌ها، می‌تواند باعث پارگی شود.
چرا تعویض به موقع تسمه تایم و دینام مهم است؟
برخی از دلایل اهمیت تعویض به موقع تسمه تایم و تسمه دینام عبارتند از:
جلوگیری از آسیب جدی به موتور:
پاره شدن تسمه تایم می‌تواند منجر به برخورد پیستون‌ها با سوپاپ‌ها و در نتیجه آسیب جدی به موتور شود.
کاهش هزینه‌های تعمیر:
تعویض به موقع تسمه‌ها از هزینه‌های سنگین تعمیر موتور جلوگیری می‌کند.
افزایش عمر مفید خودرو:
تعویض به موقع تسمه‌ها باعث می‌شود که خودرو با عملکرد بهینه و بدون مشکل کار کند.
نکات مهم در مورد تعویض تسمه تایم و دینام
تعویض تسمه تایم و دینام کاری تخصصی است و باید توسط مکانیک ماهر و با استفاده از ابزارهای مناسب انجام شود. همچنین برای تعویض تسمه‌ها از قطعات اصلی و باکیفیت استفاده کنید.
به یاد داشته باشید همزمان با تعویض تسمه‌ها، سایر قطعات مرتبط مانند رولیک‌ها، کشنده‌ها و آب‌پمپ نیز بررسی و در صورت نیاز تعویض شوند و سرویس دوره‌ای خودرو و بررسی وضعیت تسمه‌ها توسط مکانیک متخصص می‌تواند از بروز مشکلات جدی در آینده جلوگیری کند.
هزینه تعویض تسمه تایم و دینام خودرو
نوع خودرو، مدل خودرو، نوع قطعات،مکان تعمیر و آیتم های دیگر بر هزینه تعویض تسمه تایم و تسمه دینام خودرو موثر است.
علاوه بر خود تسمه‌ها، ممکن است نیاز به تعویض سایر قطعات مانند رولیک‌ها، کشنده‌ها و آب‌پمپ نیز باشد که بر هزینه نهایی می‌افزاید.
عوامل موثر بر هزینه تعویض تسمه تایم
برخی از عوامل موثر بر هزینه تعویض تسمه تایم عبارتند از:
پیچیدگی موتور:
تعویض تسمه تایم در موتورهای با طراحی پیچیده، زمان‌برتر و هزینه‌برتر است.
موقعیت قرارگیری تسمه تایم:
در برخی خودروها، دسترسی به تسمه تایم دشوارتر است که این امر بر هزینه کار تعمیرکار تأثیر می‌گذارد.
عوامل موثر بر هزینه تعویض تسمه دینام
برخی از عوامل موثر بر هزینه تعویض تسمه دینام عبارتند از:
تعداد تسمه‌ها:
برخی خودروها بیش از یک تسمه دینام دارند که این امر بر تعداد قطعات مورد نیاز و در نتیجه هزینه تعمیر تأثیر می‌گذارد.
دسترسی به قطعات:
در دسترس بودن قطعات یدکی و قیمت آن‌ها نیز بر هزینه تعمیر تأثیرگذار است.
به طور کلی، نمی‌توان یک هزینه دقیق برای تعویض تسمه تایم و دینام ارائه داد. برای اطلاع از هزینه دقیق، بهتر است به چندین تعمیرگاه مراجعه کرده و از آن‌ها استعلام قیمت بگیرید.
جمع بندی
تفاوت تسمه تایم و دینام در وظیفه و اهمیت آن‌ها است. تسمه تایم برای هماهنگی حرکت قطعات داخلی موتور و تسمه دینام برای تولید انرژی الکتریکی استفاده می‌شود. پارگی تسمه تایم عواقب جدی‌تری نسبت به پارگی تسمه دینام دارد. بنابراین، توجه به سلامت این دو قطعه بسیار مهم است.