وظیفه سوپاپ، جدا کردن سرسیلندر از موتور است تا پس از تراکم و احتراق مخلوط هوا و سوخت در سیلندر در مرحله تخلیه، گازهای ناشی از احتراق را از سیلندر خارج کند. مشکلات سوپاپ ها اغلب به صورت سوختگی، کمپرس یا روغن سوزی ایجاد می شود. بررسی سوپاپ معمولاً با باز کردن، تمیز و بررسی کردن سرسیلندر شروع می شود.
دلایل سوختن سوپاپ
دلایل مختلفی برای سوختن سوپاپ ها وجود دارند. یک دلیل، استهلاک یا خوردگی است که با کارکرد بالای سوپاپ به واسطه ضربات مداوم، فلز روی سطح سوپاپ و نشیمن ساییده می شود که گرمای زیادی را تخلیه می کند که با نشتی سوپاپ، کاهش تراکم و کارکرد ضعیف سیلندر همراه است. با خراب شدن لبه کناری سوپاپ نیز ممکن است گرمای بیش از حد ایجاد شود و باعث نشتی و سوختن سوپاپ شود. دلیل دیگر سوختن سوپاپ می تواند دمای احتراق بالا یا داغ شدن بیش از حد موتور باشد. در اکثر موارد، وجود مواد آلاینده مانند هیدروکربن های نسوخته زیاد، نشانه سوختگی سوپاپ است.
عقب نشینی سوپاپ
به دلیل استهلاک بیش از حد نشیمن سوپاپ، لبه کناری سوپاپ به خوبی عمل نمی کند که منجر به نشتی و سوختن سوپاپ ها می شود، این وضعیت به عقب نشینی سوپاپ از سرسیلندر شناخته می شود که در موتورهای قدیمی تر ، بیشتر اتفاق می افتد. سرب در بنزین، نقش ماده روان کننده را بازی می کند و استهلاک یا خوردگی نشیمن سوپاپ با بنزین سرب دار کاهش می یابد، اما امروزه با حذف سرب، موتورها با نشیمن ها یا سیت های مقاوم تری ساخته می شوند و البته با استفاده از بنزین بدون سرب، مشکلات خوردگی سیت بیش تر شده است. بنابراین، درصورتیکه با خودروی قدیمی رانندگی می کنید، باید از مواد افزودنی جایگزین سرب استفاده کنید تا از سوپاپ ها و نشیمن ها محافظت شود یا در هنگام تعمیر سرسیلندر باید سیت سوپاپ ها را با نوع سخت آن تعویض کنید.
سوختن سوپاپ معمولاً در سوپاپ های تخلیه یا دود که با درجه حرارت بسیار داغ تر نسبت به سوپاپ های مکش کار می کنند، رخ می دهد. سوپاپ سوخته سوپاپی است که بیش از حدگرم شده باشد و دیگر قدرت آب بندی مناسب را نداشته باشد.
سوپاپ سوخته توسط آزمایش تراکم یا کمپرس تشخیص داده می شود. درصورتیکه سیلندر، کمپرس زیاد یا کم را نشان دهد، به معنی وجود سوپاپی است که آب بندی نمی کند و ممکن است سوخته باشد یا آسیب های دیگری مانند ترک خوردگی در آن وجود داشته باشد. راه حل مشکل، باز کردن سرسیلندر و تعویض سوپاپ آسیب دیده و حتی تعویض نشیمن یا “سیت” سوپاپ است. بقیه سوپاپ ها و گایدها نیز نیاز به رسیدگی دارند. درصورتیکه سوپاپ تخلیه به خوبی کار نکند، ممکن است بقیه سوپاپ ها نیز در آستانه از کار افتادن باشند.
آسیب دیدن سرسیلندر با ایجاد ترک ها در آن همراه است و به بیش از حد گرم شدن موتور منجر می شود. درصورتیکه ترک ها قابل تعمیر باشند ( در سرسیلندرهای آلومینیومی با جوشکاری و در سرسیلندرهای چدنی با فرآیند pinning ) سرسیلندر پس از تعمیر نصب می شود، در غیراینصورت، باید تعویض شود.
از عدم نشتی سرسیلندر تعمیر شده با تست فشار اطمینان حاصل می شود و سپس، از نظر صاف و مسطح بودن نیز بررسی می شود. سطح سرسیلندر باید تخت باشد، تاب داشتن بیش از حد، زبری یا ناهمواری یا هرگونه آسیب دیگر می تواند سبب از کار افتادن واشر سرسیلندر شود.
در مرحله بعد، میل بادامک که زمان بندی یا تنظیم زمان باز و بسته ماندن سوپاپ ها را انجام می دهد، بررسی می شود. میل بادامک اغلب به دلیل درجه حرارت بیش از حد، تاب برمی دارد که درصورتیکه این مشکل برطرف نشود، با خم کردن سرسیلندر در کوره ای مخصوص، وضعیت همواری ایجاد می شود.
مرحله بعدی، بررسی سوپاپ ها، گایدها و نشیمن ها و استهلاک یا خوردگی آنها است. گایدهای چدنی یا برنزی در سرسیلندرهای آلومینیومی می توانند تعویض شوند، اما در سرسیلندرهای چدنی این کار، امکان پذیر نیست.
درصورتیکه از سوپاپ دوباره استفاده می شود، باید از نظر صیقلی بودن بررسی شود. بسیاری از تعمیرکاران، تمامی سوپاپ های تخلیه را تعویض می کنند. نشیمن ها در سرسیلندر یا باید بریده یا بر پایه چیزی قرار داده شوند تا به خوبی آب بندی شوند. درصورتیکه نشیمن ها ترک بخورند یا مستهلک شوند، باید تعویض شوند و درصورتیکه امکان پذیر نباشد،کل سرسیلندر باید تعویض شود.
تمامی فنرهای سوپاپ، نگه دارنده های فنر و بقیه اجزاء نیز باید بررسی و از نظر قابلیت تحمل فشار آزمایش شوند و کاملاً مورد بررسی قرار گیرند تا هر گونه خرابی، استهلاک یا آسیب به قطعات ترمیم یا قطعات تعویض شوند. در مرحله آخر، سوپاپ ها در سرسیلندر قرار می گیرند و با لایی فلزی تنظیم می شوند تا ارتفاع مناسب را حفظ کنند ( تراشکاری سوپاپ و نشیمن، ابعاد آنها را تغییر می دهد ). درصورتیکه میل بادامک در موتور از بالا نصب می شود، میل بادامک باید در جای خود قرار گیرد و لبه کناری سوپاپ نیز قبل از تحویل سرسیلندر به مشتری تنظیم شود.