دلکو یکی از مهم ترین قطعات در اتومبیل های کاربراتوری محسوب و در سیستم برق رسانی این نوع اتومبیل ها بکار برده می شود که در اتومبیل های انژکتوری، در سیستم برق رسانی و جرقه زنی حذف شده است، این قطعه، توزیع کننده برق بین شمع ها در سیستم جرقه زنی است. امروزه، به جای دلکو از سنسورهایی روی میل لنگ و میل سوپاپ استفاده می شود. وظیفه دلکو توزیع برق بین شمع ها در سیستم جرقه زنی است.
برق حدود ۱۲ ولتی باتری و دینام، در کوئل، افزایش ولتاژی به اندازه چندین هزار برابر پیدا می کند تا برای احتراق داخل موتور به شمع ها هدایت شود و نقش دلکو در سیستم جرقه زنی، توزیع این جریان الکتریکی میان شمع ها به طور منظم و یکسان است.
فرآیند جرقه و احتراق در تمامی سیلندرهای موتور به صورت همزمان رخ نمی دهد، بلکه این اتفاق، دارای ریتمی مشخص از نظر زمانبندی است. دلکو با قطع و وصل کردن برق، آن را به طور منظم و با روندی مشخص به شمع ها می رساند تا جرقه برای احتراق در زمان درست زده شود.
اساس کار موتورهای امروزی بر اساس موتور چهار زمانه است که در هر یک از سیلندرها یک چرخه چهار مرحله ای اتفاق می افتد که شامل مرحله اول یا مکش ( تنفس )، مرحله دوم یا تراکم ( فشرده‌سازی )، مرحله سوم یا انفجار ( قدرت ) و مرحله چهارم یا تخلیه ( خروج دود ) است. در واقع، در این چهار مرحله، یک بار پیستون در طول سیلندر بالا و پایین می رود و میل لنگ را به حرکت درمی آورد.
این چرخه چهار مرحله ای در هر یک از سیلندرها در زمان معین انجام می شود و دلکو جریان الکتریکی را در زمان مناسب برای جرقه زدن به شمع ها انتقال می دهد، زمانبندی این انتقال برق دلکو به وسیله میل لنگ موتور تنظیم می شود و میل لنگ به واسطه میل سوپاپ و میل دلکو، این زمانبندی را به دلکو انتقال می دهد. دلکو مانند یک کلید قطع و وصل برق عمل می کند که فرمان این قطع و وصل توسط همان میل لنگ و با کمک میل سوپاپ و میل دلکو داده می شود. در موتورهای چهار زمانه، در ازای هر ۲ دور چرخش میل لنگ، یک دور میل سوپاپ و دلکو می چرخند.
اجزای دلکو
به طور کلی، دلکو از این اجزای زیر تشکیل شده است :
درب دلکو، بدنه، صفحه دلکو و صفحه ثابت دلکو، وزنه ها و فنر وزنه ها، پیچ تنظیم دلکو، دستگاه خلاء، فنر و زغال، بادامک، میل دلکو، خازن و سیم خازن، چکش برق و پلاتین.
چکش برق مهم ترین قطعه در ساختار دلکو است که کار قطع و وصل کردن پلاتین های دلکو را انجام می دهد. چکش برق که در بخش بالای دلکو و روی میل دلکو قرار دارد با چرخش دایره ای، جریان الکتریکی ورودی از کوئل را با قطع و وصل کردن پلاتین ها در زمانبندی مشخص به شمع ها هدایت می کند. پلاتین ها اجزائی هستند که روی صفحه دلکو قرار دارند و قطع و وصل کردن جریان برق ولتاژ بالا در آنها اتفاق می افتد.
درب دلکو که کاملاً عایق است اجزای داخلی دلکو را می پوشاند، در وسط درب دلکو یک ترمینال مرکزی وجود دارد که به وایر خروجی کوئل متصل است و برق از این ترمینال مرکزی وارد دلکو می شود و وایر شمع ها به این ترمینال وصل می شوند که همان خروجی های برق دلکو هستند.
دلیل حذف دلکو از سیستم جرقه زنی
زمانبندی صحیح در سیستم جرقه زنی از اهمیت بسیاری برخوردار است و درصورتیکه زمانبندی مناسب برای جرقه زنی شمع ها وجود نداشته باشد، عملکرد موتور دچار اختلال جدی می شود که آثار آن، لرزش خودرو، افزایش مصرف سوخت و کاهش بازدهی موتور است و این زمانبندی هنگامی دچار مشکل می شود که دلکو وظیفه خود را به درستی انجام ندهد. خرابی و تنظیم نبودن دلکو در اتومبیل های کاربراتوری، امری متداول است.
عملکرد دلکو معمولاً در دور پایین موتور خوب است، اما زمانی که دور موتور زیاد می‌شود، قطع و وصل پلاتین دلکو با سرعت بیشتری انجام می شود که باعث کاهش میزان جرقه شود و کاهش جرقه نیز موجب بد کار کردن موتور، ایجاد لرزش در اتومبیل و افزایش مصرف سوخت می شود که در نهایت، سبب شد دلکو در سیستم جرقه زنی حذف شود.
اولین بار شرکت فورد دلکو را حذف و برای هر یک از سیلندرهای موتور یک کوئل تعبیه کرد، با حذف دلکو، سنسورها یا حسگرهای تعبیه شده، اطلاعات موقعیت میل لنگ و پیستون ها را به واحد کامپیوتر خودرو یا ECU ارسال می کنند و ECU فرمان انتقال جریان برق و جرقه زدن را به هر یک از کوئل ها می دهد.