هر خودرو شامل قطعات مختلفی بوده که یکی از کاربردی ترین آن ها دسته موتور است. این قطعه جلوی لرزش‌های ماشین در دست انداز ها، روشن شدن و… را می گیرد. در صورت خراب شدن این قطعه کاربردی، موتور خودرو و سایر قطعات بسیار آسیب می بینند. به همین دلیل نیاز است با علائم و علت خرابی دسته موتور آشنا باشید. در این صورت می توانید از بروز مشکلات احتمالی پیشگیری کنید. علت این مشکل می تواند عبور از دست انداز ها، بی کیفیت بودن قطعه، تصادف های سنگین، مشکل در موتور و… باشد.
معرفی دسته موتور و وظایف آن
دسته موتور از جمله قطعات کاربردی خودرو محسوب شده و به عنوان عاملی نگهدارنده میان موتور و شاسی طراحی شده است که سبب ایجاد تعادل در ماشین می گردد. وظیفه دسته موتور تحمل وزن موتور و گیربکس خودرو است. این قطعه سبب می شود، ماشین از لرزش های ناشی از پستی و بلندی های جاده، گاز دادن و… حفظ شود.
در یک بیان کلی این قطعه کاربردی وظیفه تحمل وزن خودرو و حفظ تعادل وارد شده به سایر قطعات ماشین را بر عهده دارد که در نتیجه آن شاهد افزایش بازدهی و عملکرد خودرو خواهید بود. دسته موتور، موتور را در جای خود محکم می کند. در هر خودرو به طور معمول سه یا چهار دسته موتور تعبیه شده است که یکی گیربکس و باقی آن ها دیگر قطعات را محکم نگه می دارند.
معرفی انواع دسته موتور خودرو
دسته موتور خودرو باتوجه به نیاز ها و طراحی های گوناگون در انواع مختلف است. به عنوان مثال بعضی دسته موتور ها در قسمت فوقانی و تحتانی خودرو تعبیه می شوند. برخی در اطراف خودرو قرار گرفته تا راندمان بهتری داشته باشند. به عنوان نمونه، در خودرو‌هایی که موتور های طرفی در جلوی شاسی قرار دارند، معمولاً از سه نوع دسته موتور استفاده می شود.
دو دسته موتور در پایین و یک نوع در بالا وجود دارد که دسته موتور های پایین از جنس پلاستیک هستند. دسته بندی های اصولی ترین و پرکاربرد ترین آن ها شامل دسته های فنری، هیدرولیکی، صلب یا فلزی و لاستیکی است. هریک از این دسته ها به شرح ذیل هستند:
دسته موتور فنری
برای ساخت این دسته موتور از پلاستیک و پلی‌یورتان استفاده شده است. یکی از مزیت های این نوع دسته موتور ها این است که عمر مفید بیشتری دارند. از طرفی قادرند تا حد زیادی لرزش ها و تکآن های موتور را کنترل کنند. استفاده از این نوع سبب کاهش میزان لرزش و تکان در موتور می شود؛ همچنین باعث می شود رانندگی به راحتی و با اطمینان بیشتری صورت پذیرد. دسته موتور های فنری در موتور های بزرگ و یا در سیستم هایی که معرض ارتعاش و تکآن های بیشتری قرار دارند، مؤثرتر است.
دسته موتور هیدرولیکی
این دسته موتور شامل بخش‌های مختلفی چون دو لایه فنر، یک قطعه لاستیکی و یک واحد سیال هیدرولیک است. دسته موتور هیدرولیکی را قادر می کند به طور کامل ضربات وارد شده را جذب، تخلیه و کنترل نماید. دو لایه فنر سبب کاهش ارتعاشات خودرو شده و عملکرد آن را افزایش می دهد. این دسته موتور در عین کاربردی بود، پرهزینه نیز می‌باشد.
دسته موتور صلب یا فلزی
نصب دسته موتور ها به شکلی است که آن ها با استفاده از پیچ‌ها و اتصالات صلب به شاسی و بدنه خودرو متصل شده و به آن ها جوش می زنند. استفاده از دسته موتور های فلزی برای موتور های سبک وزن بسیار مناسب است. با این حال، دسته موتور های صلب و فلزی دارای معایبی نیز هستند. به‌عنوان مثال، آن ها نمی توانند به‌طور مؤثر لرزش ها و تکان های موتور را کنترل و مهار کنند. در دوره‌های با سرعت بالاتر، لرزش موتور می تواند باعث شکستن و خرابی دسته موتور شود.
دسته موتور لاستیکی
همان طور که پیداست جنس این دسته موتور از پلاستیک است که به آن خاصیت انعطاف پذیری می دهد؛ به همین دلیل میزان جذب و کنترل ارتعاشات آن بسیار بالا می رود. قسمت لاستیکی این مدل میان دو صفحه از آهن و چدن تعبیه شده است. از ویژگی های این مدل دسته موتور می توان به مقاومت بالا و عمر مفید زیاد، قیمت مقرون به صرفه، تنوع در ابعاد و اندازه‌ها اشاره کرد.
علل خرابی دسته موتور
خرابی دسته موتور بیشتر به دلیل رانندگی نادرست و استفاده نامناسب از گاز ماشین رخ می دهد. هر چه موتور ماشین تکانه‌های کمتری در اثر عبور از دست انداز ها و شتابگیری داشته باشد، عمر مفید آن بیشتر خواهد بود. در ادامه به علل خرابی دسته موتور اشاره می شود:
تاب داشتن صفحه کلاچ
در صورت تاب داشتن صفحه کلاچ، موتور دچار لرزش می شود؛ همچنین، در صورت خرابی فنر های مربوط به کلاچ و زمان ر‌ها کردن کلاچ ضربه‌ای به موتور وارد می کند و آسیب بدی به آن وارد می کند.
عبور با سرعت از دست انداز ها
عبور با سرعت بالا از دست انداز سبب می شود تا فشار زیادی به دسته موتور وارد شود. در این صورت قطعات جلوبندی و زیر‌بندی فشار بالایی را متحمل شوند. این باعث می شود که دسته موتور زودتر از حد معمول دچار خرابی و استهلاک شود.
جنس بی‌کیفیت
کیفیت پایین دسته موتور نیز از دیگر عواملی است که به سرعت باعث خرابی دسته موتور می شود. پس بهتر است در زمان خرید به کیفیت قطعه خریداری شده توجه نمایید.
شتاب گرفتن ناگهانی
بالا بردن ناگهانی سرعت یا تیک آف‌های متوالی، سبب بروز تکآن های شدید در موتور و در نتیجه از عمر دسته موتور می‌کاهد.
مشکل در سیستم تعلیق
چنانچه سیستم تعلیق مشکل جدی داشته باشد، قادر نیست به خوبی ضربات ناشی از پستی بلندی های جاده را دفع کند؛ در نتیجه ضربات به طور مستقیم به شاسی منتقل می شود. این ضربات سبب آسیب دیدن و لرزش دسته موتور می شود.
تصادفات سنگین
دیگر علت خرابی دسته موتور تصادفات سنگین است. در برخی مواقع تصادفات و حوادث سنگین سبب جا به جایی دسته موتور و حتی آسیب دیدن آن می گردد.
مشکل در عملکرد موتور
در صورتی که موتور موتور تنظیم نباشد و همراه با لرزش باشد، سبب خرابی زود به زود دسته موتور می گردد.
نشت روغن موتور
در صورت نشت روغن موتور روی دسته موتور شاهد نرم شدن و آسیب دیدگی آن خواهیم بود که به مرور دسته موتور را از کار میاندازد.
نشانه‌های خرابی دسته موتور
خرابی دسته موتور علائمی دارد که توجه داشتن به آن ها موجب می شود سریعا از خرابی دسته موتور آگاه شده و از بوجود آمدن دیگر مشکلات، جلوگیری کنید. این موارد عبارتند از:
صدای ضربه یا کوبش
از جمله نشانه های معمول در خرابی دسته موتور صدای ضربه مانند است که از داخل محفظه موتور قابل شنیدن است. این صدا به دلیل حرکت غیرطبیعی موتور یا تماس آن با سایر قطعات ایجاد می شود.
لرزش شدید
یکی از علائم شایع خرابی دسته موتور، لرزش شدید ماشین در حین رانندگی است. اگر پس از روشن کردن ماشین، لرزش زیاد یا صدای بلند غیرعادی را تجربه کردید، احتمالاً دسته موتور مشکل دارد و ممکن است نیاز به تعویض داشته باشد. اگر دسته موتور آسیب ببیند، نمی تواند لرزش خودرو را کنترل کند و با افزایش لرزش، صدای بلندتری از موتور شنیده می شود که ممکن است به آسیب موتور منجر شود.
پوسیدگی قابل رؤیت
هر قطعه‌ای با گذشت زمان دچار پوسیدگی و فرسودگی می شود که دسته موتور نیز از این امر مستثنی نیست. خوردگی، تاب، ترک و پوسته شدن قسمت های لاستیکی در دسته موتور بیانگر فرا رسیدن زمان تعویض آن است.
تکان یا حرکت موتور
از دیگر علائم خرابی دسته موتور تکان یا حرکت موتور است. زمانی که دسته موتور فرسوده یا شکسته باشد و نیاز به تعویض داشته باشد، در زمان تعویض دنده متوجه تکان شدید دسته موتور می شوید که در زمان بالا بردن سرعت و همچنین ترمز سریع این تکان بیشتر می شود.
کلام پایانی
همان طور که در مطالب بالا ذکر شد دسته موتور از قطعات خودرو است که تعادل ماشین را برقرار می کند. دسته موتور انواع مختلف با ویژگی‌های گوناگون دارد. گاهی به دلایل مختلف این قطعه خراب شده که باعث ایجاد مشکلاتی در ماشین می شود. البته در صورتی که مشکلی در دسته موتور ایجاد شود، نشانه‌هایی بروز می کند. با توجه به آن ها برای تعمیر آن اقدام کرده تا مشکل برطرف شود.